Organizasyon, kararına gerekçe olarak orkestranın şefi olarak sahneye çıkacak İsrailli sanatçı Lahav Shani’nin siyasi tutumuna ilişkin belirsizlikleri gösterdi.
Festivalden Tartışmalı Açıklama
Festival yönetiminden yapılan açıklamada, İsrail hükümeti “soykırımcı bir rejim” olarak nitelendirildi ve Shani’nin bu konuda “yeterince net bir tutum ortaya koymadığı” ifade edildi. Açıklamada, “Bu rejimden açıkça uzaklaşmayan ortaklarla iş birliği yapmaktan kaçınıyoruz” denildi. Öte yandan organizatörler, Shani’nin geçmişte defalarca barış ve uzlaşmadan yana açıklamalarda bulunduğunu da kabul etti.
Uluslararası alanda bazı insan hakları kuruluşları ve Uluslararası Soykırım Araştırmacıları Derneği, İsrail’in Gazze’deki savaşını “soykırım” olarak tanımlarken, İsrail ve Almanya bu suçlamaları kesin bir dille reddediyor.
Almanya’dan Sert Tepki
Kararın ardından Almanya Kültür Bakanı Wolfram Weimer, iptali “Avrupa için bir utanç” sözleriyle kınadı. Weimer, festivalin aldığı kararın sanatçının kökeni üzerinden uygulanan bir boykot anlamına geldiğini belirterek, “Bu saf antisemitizmdir ve kültürümüzün temellerine yönelik bir saldırıdır” dedi. Ayrıca bunun “tehlikeli bir emsal” oluşturduğunu vurguladı.
Weimer, Alman orkestralarının ve Yahudi sanatçıların kültürel alanlardan topluca dışlanmasının kabul edilemeyeceğini ifade ederek, “Avrupa’nın kültür merkezleri, antisemitlerin programlarını dikte ettiği yerler haline gelmemelidir. Almanya buna izin vermeyecektir” şeklinde konuştu.
“Alman Kültürünün Amiral Gemisi”
Kültür Bakanı, Münih Filarmoni Orkestrası’nı “Alman kültürünün ve dünya çapında sanat kalitesinin amiral gemisi” olarak tanımladı. “Orkestramızı ve gelecekteki şefini reddedenler, yalnızca İsrail’e değil, Avrupa’ya ve kendi itibarlarına da zarar verir” diyen Weimer, Almanya’nın Lahav Shani’nin ve orkestranın yanında durmaya devam edeceğini belirtti.
Münih Filarmoni Orkestrası ve Münih Belediyesi de festivalin kararını eleştirerek, bunun İsrailli sanatçılara yönelik toplu bir cezalandırma anlamına geldiğini söyledi. Açıklamada, insanların kökenleri veya inançları nedeniyle kültürel faaliyetlerden dışlanmasının “Avrupa’nın temel demokratik değerlerine aykırı olduğu” vurgulandı.
Geçmişte Rus Şefe Benzer Uygulama
Münih Filarmoni, daha önce benzer bir durumla gündeme gelmişti. Mart 2022’de orkestra, Rus şef Valery Gergiev’in görevine son vermişti. Gergiev’in, Moskova’nın Ukrayna’yı işgalini kınamaması bu kararın gerekçesi olmuştu. Ancak Gent’teki festivalin iptali, sanatçının siyasi görüşlerini yeterince açık ifade etmediği gerekçesiyle yapılması nedeniyle farklı bir tartışma yarattı.
Shani’nin Konumu
Henüz 35 yaşında olmasına rağmen uluslararası alanda büyük bir kariyer elde eden Lahav Shani, halen İsrail Filarmoni Orkestrası’nın müzik direktörlüğünü yürütüyor. Shani, 2026/27 sezonunda Münih Filarmoni Orkestrası’nın baş şefi olarak resmi görevine başlayacak. Gent’te yaşanan kriz, Shani’nin sanatsal kimliğinden çok uluslararası politik tartışmaların odağında değerlendirilmesine neden oldu.
Almanya, yaşanan bu olayın yalnızca tek bir konser iptali olmadığını, aynı zamanda Avrupa’daki kültürel yaşamda antisemitizmin tehlikeli bir biçimde yeniden gündeme geldiğini savunuyor.