Yapılan araştırmalara göre, TFA neredeyse ülke genelinde tespit edilebiliyor ve yıllar içinde konsantrasyon seviyeleri düzenli olarak yükseliyor. Uzmanlar, bu kimyasalın üremeye zarar verebileceği uyarısında bulunurken, vatandaşlar da belirsizlik karşısında çaresizlik hissediyor.
Vatandaşların Endişesi Artıyor
Heidelberg yakınlarındaki Edingen-Neckarhausen’de yaşayan Hubertus Wittenberg, kaygısını “Her gün içtiğim suyla kendime zarar veriyor olabilirim. Ne yapacağımı bilmiyorum, sokağa çıkıp protesto mu etmeliyiz?” sözleriyle dile getiriyor. Bölge halkı 2016’dan bu yana içme sularının TFA ile kirlenmiş olduğunu biliyor. Başlangıçta yerel bir sorun gibi görülen bu durum, bugün Almanya’nın birçok eyaletinde karşılaşılan bir çevre krizi haline geldi.
TFA Nedir ve Neden Tehlikeli?
TFA, parçalanması son derece zor olan ve “kalıcı kimyasallar” anlamına gelen PFAS grubuna dahil. İlaç endüstrisi için önemli bir hammadde olan TFA, raf ömrünü uzatma özelliğiyle yaygın biçimde kullanılıyor. Ancak PFAS’ın en küçük molekülü olan bu madde, suya karıştığında son derece hareketli ve kalıcı özellik gösteriyor. Bilimsel araştırmalar, TFA’nın üreme sağlığını tehdit edebileceğini ve doğmamış çocuklara zarar verebileceğini ortaya koyuyor.
Kirliliğin Kaynağı ve Sanayi Sorumluluğu
Kirliliğin izleri, 2016 yılında Bad Wimpfen’deki Solvay şirketine kadar uzanıyor. Onlarca yıl boyunca günde 300 litreye kadar TFA içeren atık su, herhangi bir yasal sınır bulunmadığı için Neckar Nehri’ne deşarj edildi. O dönemde çevre otoritelerinin bu durumdan haberi yoktu. Bir doktora öğrencisinin rastlantı sonucu yaptığı ölçümler, skandalı gün yüzüne çıkardı. Bugün Solvay, yetkililerle yaptığı anlaşmalarla günde 24 kilogram TFA deşarj etmeye devam ediyor. Şirket ise süreçlerini en yüksek çevre standartlarına uyarladığını savunuyor.
Sular Arıtılamıyor, Yasal Boşluk Devam Ediyor
Uzmanlara göre TFA, su arıtma tesislerinde neredeyse hiç filtrelenemiyor. Konstanz Gölü-Ren Su İşleri Birliği’nden Prof. Dr. Matthias Maier, “Endüstri, bu maddeleri üretimden tamamen çıkarmakla yükümlü olmalı. Aksi takdirde sorunu çözmek teknik olarak mümkün değil” diyor. Almanya’da hâlihazırda bağlayıcı bir yasal sınır bulunmuyor, yalnızca rehber değerler var ve bunların aşılmasının hukuki bir yaptırımı yok.
AB’de Yeni Düzenleme Tartışılıyor
Federal Çevre Ajansı ve Federal Risk Değerlendirme Enstitüsü, kısa süre önce TFA’yı üremeye toksik olarak sınıflandırdı. Avrupa Birliği düzeyinde de PFAS ve TFA’nın tüketici ürünlerinde yasaklanması gündemde. Ancak kararların alınması ve uygulanması yıllar alabilir. Bu süre zarfında TFA, yeraltı sularında birikmeye devam edecek.
Ülke Genelinde Yükselen Kirlilik
ZDF’nin “Die Spur” araştırma ekibi, 16 federal eyaletin 14’ünden sağlanan yeraltı suyu verilerini analiz etti. Bulgular, TFA’nın yalnızca Baden-Württemberg’de değil, Kuzey Ren-Vestfalya, Aşağı Saksonya, Mecklenburg-Batı Pomeranya ve Saksonya-Anhalt gibi bölgelerde de yüksek seviyelere ulaştığını gösteriyor. Özellikle kimya tesislerinin bulunduğu alanlar, kirliliğin en yoğun olduğu noktalar arasında.
TFA’nın çevrede giderek artması, uzun vadeli etkiler konusunda ciddi soru işaretleri doğuruyor. Vatandaşlar güvenli su talep ederken, bilim insanları ve çevre örgütleri daha sıkı düzenlemelerin hayata geçirilmesi için çağrılarını sürdürüyor.