Çalışma Bakanı Bärbel Bas’ın sunduğu yasa tasarısı, çalışan haklarının korunmasını hedefliyor.
Toplu Sözleşme Olmadan Kamu İhalesi Yok
Almanya’da kamu sektörüne iş yapan şirketler için yeni ve bağlayıcı bir kural devreye giriyor. Federal Çalışma Bakanı Bärbel Bas (SPD), kamu sözleşmelerinin yalnızca toplu iş sözleşmesine uygunluk sağlayan firmalara verilmesini öngören bir yasa tasarısını Federal Hükümet’e sundu. Buna göre, çalışanlarına sektör genelinde geçerli olan toplu iş sözleşmeleri çerçevesinde ödeme yapmayan şirketler, ihalelerden men edilebilecek veya ağır para cezalarına çarptırılabilecek.
Bas, “Vergi mükelleflerinin parasıyla ücret dampingine artık son veriyoruz,” diyerek düzenlemenin sosyal adalet hedefli olduğuna dikkat çekti. Özellikle 500 milyar avroluk altyapı modernizasyon fonunun kullanılacağı büyük projelerde kamu kaynaklarının emeği sömüren şirketlere aktarılmasının önüne geçilmesi hedefleniyor.
50 Bin Avro Eşiği: Asgari Standartlar Zorunlu Hale Geliyor
Yeni düzenleme, sözleşme değeri 50.000 avronun üzerinde olan tüm federal ihaleleri kapsayacak. Bu sözleşmelere başvuran şirketler, çalışanlarına toplu iş sözleşmelerinde belirlenen ücret, ikramiye, tatil hakkı ve çalışma süreleri gibi temel sosyal hakları sağlamak zorunda olacak.
Girişimciliği desteklemek adına, yeni kurulan start-up şirketler için eşik değeri 100.000 avro olarak belirleniyor. Bakan Bas, “Bu yasa sayesinde federal hükümet iyi işveren uygulamalarına öncülük ediyor ve toplu iş sözleşmelerinin yaygınlaştırılmasına teşvik sağlıyor,” dedi.
İşverenlerden Tepki: “Devlet Müdahalesi”
Alman İşveren Sendikaları Konfederasyonu (BDA) Genel Müdürü Steffen Kampeter, yasa tasarısını sert sözlerle eleştirdi. Kampeter, “Bu, gerçek anlamda bir toplu iş sözleşmesi yasası değil; şirketlere devlet eliyle dayatılan bir müdahaledir,” diyerek küçük ve orta ölçekli işletmelerin ciddi bir mali yük altına gireceğini savundu. Kampeter’e göre, devletin tarafsız kalması gereken alanlarda özel sektöre ait toplu iş sözleşmelerini dayatması, ekonomik özgürlüğü zedeleyecek.
Sendikalar Destekliyor, Ancak Eleştiriler de Var
Alman Sendikalar Konfederasyonu (DGB) yasa tasarısını genel hatlarıyla desteklerken, bazı teknik düzenlemelere yönelik eleştiriler de getirdi. DGB Yönetim Kurulu Üyesi Stefan Körzell, özellikle Bundeswehr (Alman Ordusu) ile ilgili sözleşmelerin yasa kapsamı dışında tutulmasını eleştirerek, “Kamu kaynaklarıyla yapılan tüm işler, istisnasız olarak bu düzenlemeye tabi olmalıdır,” dedi.
Denetim Mekanizması ve Cezai Yaptırımlar
Tasarıya göre, toplu iş sözleşmesine uygunluk yeni kurulacak bağımsız bir denetim organı tarafından izlenecek. Kurallara uymayan şirketlere, sözleşme bedelinin yüzde birine kadar ceza verilebilecek. İhlalin tekrarı halinde bu oran yüzde ona kadar çıkabilecek. Ayrıca ihlaller sözleşmenin iptali ya da ilgili şirketin kamu ihalelerinden men edilmesiyle sonuçlanabilecek.
Bu kurallar taşeron firmalar için de geçerli olacak. İşverenlerin, çalışanlarını hakları konusunda bilgilendirmeleri ve toplu iş sözleşmesi hükümlerine uyduklarını belgelendirmeleri zorunlu hale gelecek.
Arka Plan: Almanya’da Toplu Sözleşme Kapsamı Daralıyor
Yasa tasarısı, 1990’lı yıllardan bu yana toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işlerin düşüş göstermesi üzerine gündeme geldi. Yaklaşık 30 yıl önce işlerin dörtte üçü toplu iş sözleşmesine tabiyken, günümüzde bu oran iki kişiden bire geriledi. “Ampel” koalisyon hükümeti daha önce benzer bir yasa girişiminde bulunmuş, ancak koalisyon ortağı FDP’nin çekinceleri nedeniyle uygulamaya konulamamıştı.
Bugüne kadar Almanya’nın birçok eyaletinde benzer düzenlemeler yürürlükteydi. Yeni yasa, bu uygulamaların federal düzeyde tek çatı altında toplanmasını hedefliyor. Hükümete göre her yıl yaklaşık 16 bin kamu ihalesi veya imtiyaz sözleşmesi, yeni düzenleme kapsamında değerlendirilecek.