Tarım makineleri üreticisi Krone, satışların hızla düşeceği uyarısında bulunuyor. Şirketin efsanevi hasat makinesi Big X, bu politikanın sembolü hâline geldi.
Big X: Bir Hasat Makinesinin Vergi Yükü
Dört metre yüksekliğinde, tonlarca ağırlığında dev bir mısır hasat makinesi olan Big X, Almanya’nın mühendislik gücünü yansıtıyor. Normalde yarım milyon avro civarında satılan bu makine, ABD’nin yeni gümrük vergileri nedeniyle bir anda 750.000 avroya çıkabilir. Krone CEO’su Bernard Krone, “ABD’li çiftçi, bir gecede böyle bir fiyat farkını karşılamak zorunda kalırsa, yeni makine almayı uzun süre düşünmeyecektir” diyor.
Vergi Politikalarının Zincirleme Etkisi
ABD’nin çelik ve alüminyum ithalatına uyguladığı %50’lik vergi oranı, AB ile mutabakata varılan %15’lik genel gümrük oranının çok üzerinde. Makinelerin büyük bölümü bu metallerden üretildiği için fiyat artışı kaçınılmaz oluyor. Krone gibi üreticiler, her bir ürünün çelik ve alüminyum payını hesaplamak zorunda kalıyor. Alman Makine ve Tesis Mühendisliği Derneği’nden (VDMA) Oliver Richtberg durumu “tam bir felaket” olarak niteliyor.
Sorun yalnızca büyük makinelerle sınırlı değil. Yedek parça ticareti de tehdit altında. Richtberg, “Bir hasat makinesi bozulabilir. Ancak müşteriler, yedek parçasının fiyatı belirsiz olan bir makineyi almak istemez. Bu da sektörün bütününe darbe vurur” uyarısında bulunuyor.
Küçük ve Orta Ölçekli Şirketler Çıkmazda
VDMA verilerine göre, ABD’ye gönderilen makine mühendisliği ürünlerinin %40’ı doğrudan %50’lik vergiye tabi. Krone gibi büyük şirketler bile zorlanırken, 250’den az çalışanı olan küçük ve orta ölçekli işletmelerin ABD’de fabrika kurarak vergiden kaçınması neredeyse imkânsız.
Üstelik vergiler yalnızca mali yük değil, aynı zamanda dev bir bürokratik engel yaratıyor. Şirketler, ürünlerindeki her çelik ve alüminyum parçasının kaynağını belgelemek zorunda. Bir hasat makinesinde 20.000’e kadar farklı parça bulunduğu düşünüldüğünde, bu sürecin adeta küresel bir “Sisifos görevi” olduğu açık. Krone’nin 25 kişilik gümrük ekibi, haftalarca yalnızca bu belgelerle uğraşmak zorunda kalacak.
Krone’de Kısa Mesai Başladı
Krone, ABD’deki belirsizlikler nedeniyle şimdiden üretim hattını daralttı. Bir montaj hattı kapatıldı, 100 işçi kısa mesaiye geçirildi. CEO Krone, “Şu anda okyanusun ortasında bir gemide makinelerimiz olabilir ve ABD’ye ulaştıklarında çok daha yüksek fiyatlarla karşılaşabilirler” diyerek kaygısını dile getiriyor.
Şirket çalışanları ise temkinli. Çoğu yorum yapmasa da, bir işçi şu sözlerle umutlu kalmaya çalışıyor: “Yiyecek ihtiyacı her zaman olacak, tarım hep var olacak. Bizim işimiz de bir şekilde devam eder. Tek soru, bunun hangi bedelle olacağı.”
