Tasarım Yerli Köyün Geleneksel Sandaletlerinden Esinlendi
Adidas’ın ABD’li tasarımcı Willy Chavarria iş birliğiyle ürettiği “Oaxaca Slip-On” modeli, Meksika’nın Oaxaca eyaletinde bulunan Villa Hidalgo Yalalag köyüne özgü “huarache” sandaletlerinden ilham aldı. Yalalag halkının el işçiliğiyle ürettiği bu sandaletler, bölge kültüründe nesiller boyunca aktarılan önemli bir gelenek olarak biliniyor. Ancak iddialara göre yerli topluluk, tasarım sürecine dahil edilmedi ve üretimde herhangi bir katkıları olmadı.
Şirketten Kültürel Duyarlılık Mesajı
Bavyera merkezli şirket, Pazartesi günü yaptığı yazılı açıklamada Meksika’nın kültürel zenginliğine ve el sanatları mirasına duydukları saygıyı vurguladı. Açıklamada, “Oaxaca Slip-On, Villa Hidalgo Yalalag geleneğine dayanan bir Oaxaca tasarımından ilham aldı. Kamuoyundan özür diliyor ve Yalalag topluluğuyla kültürel miraslarına saygılı bir diyalog içinde çalışma taahhüdümüzü yineliyoruz” ifadelerine yer verildi.
Tartışma Siyasi Gündeme Taşındı
Konu, Meksika Devlet Başkanı Claudia Sheinbaum’un da tepkisini çekti. Sheinbaum, “Büyük şirketler, ülkemizin yerli topluluklarından ürün, fikir ve tasarımlar alıyor. Bu, fikri mülkiyettir” diyerek çok uluslu firmaların yerli kültür unsurlarını ticari kazanç için kullanmasının kabul edilemez olduğunu vurguladı.
Yerel Yönetimden Kültürel Miras Uyarısı
Oaxaca Valisi Salomon Jara da sosyal medyada yaptığı paylaşımda, Yalalag’a özgü huarache sandaletlerinin topluluğun kimliğini yansıtan ve kuşaktan kuşağa aktarılan bir kültürel değer olduğunu belirtti. Jara, “Bu miras, en büyük hazinelerimizden biridir ve bir meta olarak görülmesine izin vermemeliyiz” sözleriyle tasarımın ticarileştirilmesine karşı çıktı.
Kültürel Ödünçleme Tartışmaları Sürüyor
Uzmanlar, kültürel ödünçleme konusunun küresel moda endüstrisinde giderek daha fazla gündeme geldiğine dikkat çekiyor. Geleneksel tasarımların izinsiz kullanılması, hem yerel toplulukların ekonomik haklarını hem de kültürel kimliklerini tehdit eden bir sorun olarak değerlendiriliyor. Adidas’ın özrü, eleştirilerin şiddetini azaltsa da, moda dünyasında kültürel mirasın korunması konusundaki tartışmaların uzun süre devam etmesi bekleniyor.
