Dachau toplama kampından sağ kurtulan Naor, 80 yıl önce başlayan özgürlüğün hâlâ tamamlanmadığını söylüyor. “İki hayat yaşadım,” diyor: “Biri gündüzleri, diğeri ise geceleri. Gece hâlâ kamptayım.”
Ölüm Yürüyüşünden Bugüne
Nisan 1945’te Dachau toplama kampından başlatılan ölüm yürüyüşlerinde, 10.000’den fazla Yahudi mahkûm açlık, soğuk ve şiddet altında yürütüldü. Binlerce kişi yolda yaşamını yitirdi. Naor, bu yürüyüşte hayatta kalmayı başaranlardan biri. “Dört uzun yıl sonra, ancak 17 yaşıma geldiğimde yeniden yaşamaya başladım,” diye anlatıyor.
Kökeni Litvanya’nın Kaunas şehrine dayanan Naor, ailesiyle birlikte önce gettoda, ardından toplama kamplarında ve ölüm yürüyüşünde insanlık dışı koşullarda hayatta kalmaya çalıştı. Ailesinin büyük kısmı Naziler tarafından öldürüldü. Naor, babasıyla birlikte sağ kurtulan iki kişiden biri oldu.
Gençlerle Yüz Yüze Tanıklık
Bugün ailesiyle İsrail’de yaşayan Naor, Dachau’nun kurtuluşunun 80. yılı nedeniyle yeniden Almanya’da. Amacı, tanıklığını genç nesillere aktarmak ve geçmişin karanlık tekrarlarına karşı uyarıda bulunmak. Bavyera’daki okullarda öğrencilerle buluşan Naor, antisemitizmin nasıl sıradan bir ayrımcılıktan sistematik cinayetlere dönüştüğünü adım adım anlatıyor.
Korkunç Koşullarda Yaşam ve Ölüm
Naor, Dachau’ya bağlı Kaufering alt kampında ağır çalışmaya zorlanan binlerce kişiden biriydi. Günde 12 saat, 50 kiloluk çimento torbalarını taşıyordu. “Cesetler bir hafta boyunca kaldırılmazdı, dağlar gibi yığılırdı,” diyor. Sadece on ay içinde 23.000 kişi burada öldü. Naor, çalıştırıldıkları yeraltı sığınağına ‘Canavar’ adını veriyor. Şans eseri orada uzun süre kalmadığı için hâlâ hayatta olduğunu söylüyor.
Knobloch: Demokrasi Hiç Bu Kadar Tehlikede Olmamıştı
2 Mayıs'taki anma töreninde söz alan Münih ve Yukarı Bavyera Yahudi Cemaati Başkanı Charlotte Knobloch, günümüzde artan tehditlere dikkat çekti. “Tarihi bir kavşaktayız. Almanya’da antisemitist ve aşırı sağcı bir parti, Federal Meclis’in ikinci büyük gücü haline geldi,” diyerek demokrasiye yönelik tehditlerin geçmişte yaşananlarla kıyaslanabilecek düzeyde olduğunu vurguladı.
“Zamanımız Doldu, Sıra Sende”
Abba Naor, öğrencilerle buluştuğunda her zaman aynı mesajı veriyor: “Ölüme bu kadar yaklaştığınızda hayatı sevmeye başlıyorsunuz.” Holokost’un ardından uzun süre konuşamamış olsa da şimdi bunu bir görev, hatta bir terapi olarak görüyor. Shoah’tan sağ kurtulan az sayıdaki kişiden biri olarak genç nesle sesleniyor: “Bizim zamanımız doldu. Artık siz varsınız. Unutmayın, bu size düşen bir görev.”
