Almanya hükümetinin Ukrayna'dan yeni gelen mültecilere yönelik sosyal yardım sisteminde değişiklik yapma planı, beklenenin aksine bütçede anlamlı bir tasarruf sağlamayacak. Federal Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı tarafından yapılan değerlendirmeye göre, yeni düzenleme vergi mükelleflerinin üzerindeki yükü azaltmayacak; aksine maliyetin sadece yönetim düzeyinde yeniden dağıtılmasına yol açacak.
Hükümetin hâlâ parlamentonun onayını bekleyen önerisine göre, 1 Nisan 2025 tarihinden itibaren Almanya’ya gelen Ukraynalı mülteciler, mevcut durumda işsiz Alman vatandaşlarına sağlanan kapsamlı sosyal yardım paketi "Bürgergeld" yerine, daha düşük seviyedeki sığınmacı yardımlarından faydalanacak. Ancak bu değişiklik, 2022’den beri Almanya’da bulunan Ukraynalıları etkilemeyecek.
Mali yük yalnızca el değiştiriyor: Federal devlet yerine yerel yönetimler ödeyecek
Bakanlığın hesaplamalarına göre söz konusu düzenleme, federal bütçede 2026 yılı itibarıyla yaklaşık 1,32 milyar avro tasarruf sağlayabilir. Ancak aynı dönemde, eyaletler ve belediyeler, sığınmacı yardımı yasası kapsamında 1,37 milyar avroluk ek bir maliyet üstlenmek zorunda kalacak. Bu durum, toplam maliyetin değişmediğini, yalnızca finansman sorumluluğunun merkezi hükümetten yerel yönetimlere kaydığını ortaya koyuyor. Bakanlık, oluşacak ek yükün federal hükümet tarafından karşılanması gerektiğini vurguladı.
Ukraynalıların hukuki statüsü farklı: Sığınma başvurusu zorunlu olmayacak
2022 yılında Rusya’nın Ukrayna’ya başlattığı işgalin ardından Almanya’ya gelen Ukraynalılar, klasik anlamda “sığınmacı” olarak değil, Avrupa Birliği'nin “kitlesel yerinden edilme” direktifi kapsamında geçici koruma statüsüyle kabul edildi. Bu sayede hemen çalışma hakkına sahip oldular ve "Bürgergeld" gibi daha yüksek kapsamlı sosyal yardımlardan yararlanabildiler.
Yeni düzenlemenin hayata geçmesi halinde, Almanya’ya 1 Nisan 2025’ten sonra gelen Ukraynalılar, yalnızca daha düşük düzeydeki sığınma yardımlarını alacak. Ancak yine de sığınma başvurusunda bulunmaları istenmeyecek ve çalışma izinleri devam edecek.
Planın siyasi boyutu da dikkat çekiyor: Muhafazakâr politikacılar, Ukraynalı mültecilerin mevcut sosyal yardım sisteminden yararlanmasını uzun süredir eleştiriyor ve yükün azaltılması için daha kısıtlayıcı uygulamalar talep ediyor. Ancak hükümetin kendi değerlendirmesi, önerilen değişikliğin maliyetleri düşürmek yerine, sadece yönünü değiştireceğini gözler önüne seriyor.
