5 Nisan 1978 tarihinde ülkemizde kutlanmaya başlanan avukatlar günü kutlu olsun ! Efendiler! Bir Hükümet ancak adalete dayanabilir. Bağımsızlık, gelecek, hürriyet, Her şey Adaletle ayaktadır.
Avukatlık müessesesi insanlık tarihi kadar kadimdir. Tarihin ilk dönemlerinde avukatlık görevi genellikle güzel konuşma (retorik) sanatını iyi bilen hatipler tarafından uygulanmaktaydı.
Kanunumuzda avukat tanımı 1136 sayılı avukatlık kanunu m.2'de yer verilmiştir. Avukat hukuki ilişkilerin düzenlenmesini anlaşmazlıkların adalet ve hakkaniyete uygun olarak çözümlenmesini,hukuk kurallarının tam olarak uygulanmasını yargı organları,kurum ve kurumlar önünde sağlayan kişilerdir.
1136 sayılı ve 1696 tarihli avukatlık kanunun da ''hukuki ilişkilerin düzenlenmesine,her türlü hukuki konu ve anlaşmazlıkların adalet ve hakkaniyete uygun olarak çözümlenmesine ve genellikle hukuk kurallarının tam olarak uygulanması konusunda yargı organlarına,hakemlere,resmi ve özel kurum ve kuruluşlara yardımcı olan,bilgi ve deneyimlerini adalet hizmetine ve kişilerin yararlanmasına tahsis eden kişi'' olarak tanımlanmaktadır.
Bir milletin ruhunda,hayata bakışın,değişimi ne derecede esaslı ve derin ise,o milletin hukukunun değişmesi de o oranda ciddi ve kapsamlı olur. Mustafa Kemal ATATÜRK-1925
Avukatlık mesleği hakkında ilk düzenleme 1924 tarihli ve 460 sayılı muhamat (avukatlık) kanunudur. Avukat olabilmek için türk vatandaşı olma şartı ilk kez bu kanun aracılığıyla getirilmiş,1926 tarihli ve 708 sayılı kanunu,1926 tarihli 941 sayılı kanun ile düzenlenme yapılmıştır.
1934 tarihli 2516 sayılı kanun ile yapılan ilave değişikliğinden sonra,1938 yılında 3499 sayılı avukatlık kanunu kabul edilmiştir.
1969 yılında 1136 sayılı avukatlık kanunu kabul edilmiş ve bugüne kadar yürürlüğünü sürdürmüştür.
AVUKATLIĞIN FONKSİYONLARI
-Taraf vekili olarak haraket etmek.
-Hukuk kurallarını herkes için adil,eşit ve etkin uygulamak.
AVUKAT OLABİLMENİN OLUMLU KOŞULLARI (Av.K m.3 ve m.4'de düzenlenmiştir)
-Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak.
-Türkiyede hukuk fakültelerinden birinden mezun olmak veya yabancı memleket hukuk fakültesinden mezun olup da türk hukuk fakültesi programına göre eksik kalan derslerden başarılı olarak sınavı geçmek.
-Staj belgesine sahip olmak.
-Levhasında yazılmak istenen baro bölgesinde yerleşim yeri bulunması.
AVUKAT OLAMAMANIN OLUMSUZ KOŞULLARI (Mutlak Olumsuz Koşullar)
-Belli suçlardan mahkum olmak.
-Kesinleşmiş disiplin kararı sonucu avukat olma niteliğini kaybetmek.
-Avukatlık mesleğine yakışmayacak tutum ve davranışların çevresince bilinmiş olması.
-Avukatlık mesleği ile birleşmeyen bir işle uğraşmak.
-Hakkında aciz belgesi verilmiş olup da bunu kaldırmamış olmak.
-Avukatlığı sürekli olarak gereği gibi yapmaya engel vücut veya ruhsal hastalığı olması.
AVUKATLIK MESLEĞİNİN NİTELİKLERİ
AVUKATLIĞIN KAMU HİZMETİ NİTELİĞİ
Avukatlık kamu hizmeti olarak kabul edilmiş bir meslektir. Kamu hizmeti toplum için önemli,genel ihtiyacın tatmini için kamu tüzel kişileri ve onların denetimi altında görevlendirdiği özel kişilerce yürütülen faaliyettir. Yargı faaliyeti,kamu düzeninin korunmasına ve devletin temeli olan adaletin tesisine hizmet etmektedir.
AVUKATLIĞIN SERBEST MESLEK NİTELİĞİ
Avukatlık kanunu m.1'de avukatlık serbest meslek olduğu belirtilmiştir.
Avukatlık kişisel çaba gerektiren bir faaliyeti,meslek yapmak için avukatlık ruhsatı alıp,baroya kayıtlı olmayı gerektirir.Lisans düzeyinde hukuk fakültesi mezun olmayı,yeterli bilgiye sahip olduğu kabul edilir. Yapılacak işin ticari niteliği olmaması gerekir. Şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması gerekir.
AVUKATIN BAĞIMSIZLIĞI İLKESİ
Avukatlık mesleği bağımsız olmayı gerektirir. Meslekte astlık,üstlük ilişkisi bulunmamaktadır. Avukatlık her zaman serbestçe kullanabileceği istifa hakkı bulunmaktadır. Avukatlık kurum ve kuruluşlar manevi ve maddi otorite kuramaz,baskıda bulunamaz.
-AVUKATIN DEVLETE KARŞI BAĞIMSIZLIĞI
Avukat devlete karşı bağımsız olmalıdır. Bağımsızlık kuralı sayesinde müvekkilinin menfaatlerini gözetebilir,haklarını koruyabilir ve savunabilir. Avukat mesleği hiçbir baskı ve ayrımcılığa maruz bırakmadan serbestçe ve bağımsızca icra etmelidir.
-AVUKATIN SAVUNMA DOKUNULMAZLIĞI
Avukatın savunma dokunulmazlıgı yargı organının olmazsa olmazsa olmaz ilkelerinden biridir. Avukatın savunma dokunulmazlığı dilekçelerinde ve duruşmalarında söz ve yazılarına ilişkindir.
-AVUKATLIĞIN MESLEK KURALLARINA GÖRE BAĞIMSIZLIĞI
Avukatlık kanunu m.2 avukatlık mesleğinde bağımsızlığın korunması ve bu bağı zedeleyecek iş kabülünde kaçınmasını emretmektedir.
TEKELCİLİK İLKESİ
Avukatlık kanunu m.35'e göre kanun işlerinde ve hukuki durumlarda mütalaa vermek,mahkeme,hakem veya yargı organları huzurunda tüzel ve gerçek kişilere ait hakları dava etmek ve savunmak ,adli işlemlere bakmak,evrakları düzlemek yalnız baroda yazılı avukatlara ait bir niteliktir. Kanunun dava evrakı düzenleme,dava etme,savunma,adli işlem takibi,icra takibi avukatlığın yetkilerini kullanma hakkı ''dava tekeli'', ''avukat tekeli'', ''avukatlık tekeli'' olarak nitelendirmek mümkündür.
Avukatların sahip olduğu tekelci nitelik Av. K m.35 ve 63'te sayılmıştır;
''Kanun işlerinde ve hukuki meselelerde mütalaa vermek,mahkeme veya yargı yetkisini haiz bulunan diğer organlar huzurunda gerçek ve tüzel kişilere ait hakları dava etmek ve savunmak,adli işlemleri takip etmek,bu işlere ait bütün evrakı düzenlemek,yalnız baroda yazılı avukatlara aittir. Baroda yazılı avukatlar birinci fıkradakiler dışında kalan resmi dairelerdeki bütün işleri de takip edebilirler'' (Av. K m.35)
''Avukatlar dava açılmadan veya dava açılmış olup da henüz duruşma başlamadan önce kendilerine intikal eden iş ve davalarda,tarafların kendi iradeleriyle istem sonucu elde edebilecekleri konulara inhisar etmek kaydıyla,müvekkilleriyle birlikte karşı tarafı uzlaşmaya davet edebilirler.Karşı taraf bu davete icabet eder ve uzlaşma sağlanırsa uzlaşma konusunu,yerini,tarihini,karşılıklı yerine getirmeleri gereken hususları içeren tutanak,avukatlar ile müvekkilleri tarafından birlikte imza altına alınır.Bu tutanaklar icra ve iflas kanunu m. 38 anlamında ilam niteliğindedir. (Av K m.35/a)
''Baro levhasında yazılı bulunmayanlar ve işten yasaklanmış olan avukatlar, şahıslarına ait olmayan dava evrakını düzenleyemez, icra işlemlerini takip edemez ve avukatlara ait diğer yetkileri kullanamazlar. Baro levhasında bulunmayanlar avukatlık ünvanını da taşıyamazlar. Baro levhasındaki kaydı 20 yıl dolanlardan, bürosunu kapatarak vergi kaydını sildiren avukatlar durumları hakkında bilgi vermek ve baroya karşı görev ve yükümlülüklerine yerine getirmek koşuluyla sadece avukat ünvanını kullanabilirler. (Av. K m.63)
TEKEL HAKKI KAPSAMINA GİREN İŞLER;
Yasa işlerinde ve hukuki konularda görüş bildirmek
İcra işlemlerini yapmak ve takip etmek
Resmi dairelerdeki bütün işlemleri takip etmek
Avukatlara ait diğer yetkileri kullanmak
Adli işlemleri takip etmek
Mahkeme hakem ve yargı yetkisini haiz bulunan diğer organlar huzurunda gerçek ve tüzel kişilere ait hakları dava etmek, savunmak, dava evraklarını düzenlemek
TEKEL HAKKININ İSTİSNALARI;
Baro levhalarına yazılmaları zorunlu olmayan avukatlar
Dava takipçiliği
Dava vekilliği
Muhasebeci, mali müşavir ve yeminli mali müşavirlik
Marka ve patent vekilleri
Acentenin mahkemede temsil yetkisi
Eşlerin dava takip yetkisi
Karı ve kocanın kadastro işlerinde birbirini vekil ataması
Faktor işlemleri
Tasfiye memurlarının dava takip yetkisi
Sendika başkanının temsil yetkisi
AVUKATIN SORUMLULUKLARI
HUKUKİ SORUMLULUK
Avukatın hukuki sorumluluğu maddi ve manevi tazminat sorumluluğu olarak ikiye ayrılmaktadır. Avukatın hukuki sorumluluğu sebebiyle tazminat taleplerinin tazminat hakkının doğumunun öğrenilmesinden itibaren 1 yıl ve her halde zararı doğuran durumdan itibaren 5 yıl içinde ileri sürülmelidir.Bu süreler hak düşürücü sürelerdir.
DİSİPLİNEL SORUMLULUK
Avukatlık onuruna,düzen ve gelenekleri ile meslek kurallarına uymayan eylem ve davranışlarda bulunanlarla,mesleki çalışmada görevlerini yapmayan veya görevinin gerektirdiği dürüstlüğe uygun şekilde davranmayanlar hakkında avukatlık kanunundaki disiplin cezaları uygulanır. (Av K m.134) Disiplin cezaları uyarma,kınama,idari para cezası,işten çıkarma ile 3 aydan 3 yıla kadar faaliyet yasağı ile işten çıkarmadır.
CEZAİ SORUMLULUK
Avukat,avukat sıfatına bianen kendisine tevdi edilen görev ve yetkileri kullanırsa TCK m.257 uyarınca memur kabul edilmekte görevi kötüye kullanma suçunun öznesi olmaktadır. Avukatın mesleği gereği işlediği suçlar ile ilgili olarak başlatılacak soruşturma Adalet Bkanlığının iznine tabidir. Soruşturma suçunun işlendiği yer Cumhuriyet Savcılığınca açılır. (Av. K m58/1) Hakkında ceza kavuşturması başlatılan avukat ağır ceza mahkemesinde yargılanır. (Av K m59/4). Avukatların mesleki faaliyet kapsamında işleyebilecekleri başlıca suçlar; meslek sırrını ifşa suçu,avukatlık ünvan ve yetkileri kullanma suçu,avukatın görevi ihmali,çıkarı karşılığında iş getirme ve aracı kullanma suçu,görevi kötüye kullanma suçu,hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma suçu.
