Mahkeme, bu kişilerin Yunanistan’a sınır dışı edilmelerinin insanlık dışı ya da aşağılayıcı bir muamele oluşturmayacağına hükmetti. Karar, Avrupa'da göçmen hakları ve Dublin Anlaşması’nın uygulanabilirliği açısından önemli tartışmaları da beraberinde getirdi.
Mahkemeden Geri Gönderme Kararına Gerekçe: “Temel İhtiyaçlara Erişim Mümkün”
Almanya’nın Leipzig kentinde bulunan Federal İdari Mahkeme, kararında Yunanistan’a daha önce sığınmacı olarak kabul edilen iki erkeğin Almanya’da yeni bir iltica talebinde bulunamayacağına hükmetti. Mahkeme, Yunanistan’daki yaşam koşullarının her ne kadar zorlu olsa da, bu kişilerin temel insani ihtiyaçlara – konaklama, gıda ve hijyen – erişebileceklerini belirtti.
Kararda, “Sağlıklı, bekar ve çalışabilir durumdaki genç erkeklerin, Yunanistan’a döndüklerinde aşırı maddi sıkıntı içinde kalmaları veya temel ihtiyaçlarını karşılayamayacak durumda olmaları beklenemez,” ifadesine yer verildi. Mahkeme, sığınmacıların kamu desteğine doğrudan erişememesi olasılığına rağmen, geçici barınaklar ve yerel düzeyde hizmet veren sivil toplum kuruluşlarının sunduğu imkanların yeterli olabileceğini değerlendirdi.
Başkan yargıç Robert Keller, kararın ölçütlerini açıklarken “Buradaki kıstas ekmek, yatak ve sabun erişimidir. Elbette bu çok değil; ama yasal olarak dikkate alınması gereken budur,” dedi.
Davaya Konu Olan Sığınmacılar Kimlerdi?
Federal Mahkeme’nin karar verdiği davada iki kişi yer aldı: 34 yaşındaki, Gazze doğumlu ve resmi olarak vatansız olan bir erkek ile 32 yaşındaki bir Somali vatandaşı. Her iki kişi de ilk olarak Yunanistan’a ulaşmış ve burada sığınma başvurusunda bulunarak koruma statüsü elde etmişti. Ardından Almanya’ya gelerek ikinci bir iltica başvurusunda bulunan bu kişiler, başvurularının reddedilmesi üzerine hukuki yollara başvurdu.
Ancak hem Hessen eyaletindeki yerel idari mahkeme hem de Leipzig’deki üst mahkeme, başvuruların reddedilmesini uygun buldu. Alt mahkeme kararında, Yunanistan’daki sığınma sisteminin ciddi eksiklikleri olduğu kabul edilse de genç ve sağlıklı bireylerin bu koşullarla başa çıkabilecekleri vurgulandı.
Dublin Anlaşması Uyarınca Almanya Sorumlu Değil
Kararın dayanak noktalarından biri de Avrupa Birliği’nin “Dublin III Tüzüğü” oldu. Bu düzenlemeye göre, sığınmacıların iltica başvuruları, ilk ulaştıkları AB ülkesinde değerlendirilmelidir. Bu bağlamda, Yunanistan’da koruma statüsü almış bir sığınmacının Almanya’da yeniden başvuruda bulunması genel kural olarak kabul edilmemektedir.
Mahkeme, Almanya’nın bu durumda ikinci bir koruma yükümlülüğü altına girmediğini belirterek, başvurucuların tekrar Yunanistan’a gönderilmesini hukuka uygun buldu.
Anayasa Mahkemesi de Benzer Başvuruyu Reddetmişti
Kararın hemen öncesinde, Almanya’nın en yüksek yargı organı olan Federal Anayasa Mahkemesi de benzer bir başvuruyu kabul edilemez bulmuştu. Karlsruhe’deki mahkeme, Yunanistan’da tanınmış mültecilerin onurlu bir yaşam sürdürebilecekleri görüşünü paylaşarak, yapılan itirazı geri çevirmişti.
Pro Asyl: “Devlet Desteği Yok, Mülteciler Evsiz Kalıyor”
Karara karşı en güçlü tepkilerden biri insan hakları örgütü Pro Asyl’den geldi. Örgüt, geçtiğimiz hafta yayımladığı bir raporda, Yunanistan’da koruma statüsü verilen mültecilerin çoğunun devletten herhangi bir destek almadığını ve ciddi barınma sorunları yaşadığını ortaya koydu. Rapora göre birçok kişi, resmî statüsüne rağmen sokakta yaşıyor ve temel hizmetlere erişim sağlayamıyor.
Pro Asyl, Federal Mahkeme’nin kararının Avrupa’daki mülteci hakları açısından tehlikeli bir emsal oluşturabileceği uyarısında bulundu.
Göç Politikaları Yeniden Tartışılıyor
Almanya’da bu tür sınır dışı kararları, hem siyasi hem de hukuki düzlemde göç politikalarının geleceğiyle ilgili önemli soruları gündeme getiriyor. Avrupa Birliği’nin sığınmacı kabul sistemindeki dengesizlikler, Yunanistan gibi ilk temas ülkelerinin aşırı yüklenmesi ve diğer üye devletlerin sorumluluk almaktan kaçınmaları eleştirilerin odağında yer alıyor.
Federal İdari Mahkeme’nin bu kararı, göçmenlerin ikinci başvuru ülkelerine kabul edilmesi konusunda daha katı bir yargı yaklaşımının sinyali olarak yorumlanıyor. Gözler şimdi, bu kararın diğer Avrupa ülkelerinde benzer davalara nasıl yansıyacağına çevrilmiş durumda.
